867 West- en Oostzoutketen te Zwijndrecht
867
West- en Oostzoutketen te Zwijndrecht
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 05-02-2024
84 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 12 bestanden
Inleiding
Zout was eeuwenlang een onmisbaar artikel voor het verduurzamen van aan bederf onderhevige producten en daarom een belangrijk handelsgoed. Op tal van plaatsen in ons land waren eeuwenlang zogenaamde zoutziederijen gevestigd. Het per schip uit het buitenland aangevoerde, ruwe zout werd in deze ziederijen in houten kuipen opgelost in zeewater, waarna de pekeloplossing werd ingekookt totdat het zout overbleef (wit, geraffineerd zout).
Al in 1571 was er in Zwijndrecht sprake van een zoutziederij, ter hoogte van de watertoren aan de Ringdijk. Deze onderneming stond later bekend als de oostzoutkeet; de gegraven zouthaven als de Oostkeetshaven. De oprichter was een Arnhemmer: Thomas Gramaye, raad en eerste rekenmeester van koning Filips II in Gelderland. Hij was in Zwijndrecht en omgeving zeker geen onbekende. Zijn vrouw was een dochter van Hugo Cool die een tijdlang burgemeester in Dordrecht was en haar stiefvader was ambachtsheer van Zwijndrecht. Vervolgens kregen de Dordtenaren Gillis Rees en Herman van der Wolde rond 1590 het recht om aan de westkant van de Ringdijk voorbij het veer naar Dordrecht een zoutkeet te bouwen, bekend onder de naam westzoutkeet, en een zouthaven te graven, de Westkeetshaven genaamd.
Het is niet bij deze twee lucratieve zoutketen gebleven. Er werden in de loop van de tijd aan beide zijden van het veer naar Dordrecht aan de Ringdijk meerdere zoutketen gevestigd die ook altijd bekend hebben gestaan onder de namen westketen en oostketen. Ze waren niet in handen van één bedrijf; er waren er meerdere daar actief, bijvoorbeeld: Firma Gerrit van Hoogstraten & Zoon (oprichting onbekend en opgeheven in 1920), Zoutziederij De Dolphijn (oprichting in 1848 en opgeheven in 1928) en Zoutziederij voorheen J. de Bondt (opgericht in 1895 en opgeheven in 1957).
Dat Zoutziederij voorheen J. de Bondt die in 1957 als laatste met de productie van zout is gestopt, had te maken met het feit dat in de naoorlogse jaren de prijzen van het aangevoerde, onbewerkte zout en alle bijbehorende productiekosten zo waren gestegen dat de winst er geheel bij inschoot. Het productierecht en de klandizie van deze zoutfabrikant werd overgenomen door de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie in Boekelo en het personeel, ongeveer veertig medewerkers, kreeg ontslag. Hiermee was een eind gekomen aan de oudste vorm van industriële bedrijvigheid in Zwijndrecht; eeuwenlang een van de belangrijkste bronnen van bestaan in het dorp.
laatste wijziging 05-02-2024
84 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 12 bestanden
Inventaris
2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
2.7. Aanvulling
867 West- en Oostzoutketen te Zwijndrecht
Inventaris
2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
2.7.
Aanvulling
NB:
Stukken afkomstig van P. van Driel (nrs. 70 t/m 78) en K. Bras (nrs. 79 t/m 81)
laatste wijziging 04-12-2019
1 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
laatste wijziging 05-02-2024
84 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 12 bestanden
Kenmerken
Datering:
1590 - 1931
Auteur:
C.J.A.M. Schaepman (1982)
Omvang:
0,5 meter
Licentie:
Titel inventaris:
West- en Oostzoutketen te Zwijndrecht
Categorie:
laatste wijziging 05-02-2024
84 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 12 bestanden