Mijn Studiezaal (inloggen)
Archiefvormers
Gemeentelijke politie c.q. gemeentelijke veldwacht
Naam archiefvormer:
Gemeentelijke politie c.q. gemeentelijke veldwacht
Vestigingsplaats:
Numansdorp
Onderdeel van:
gemeente Numansdorp
Opgericht:
1813/14 dan wel 1820. Bron: Franse bezettingsmaatregelen
Opgeheven:
1943. Bron: Duitse bezettingsmaatregelen
Opgegaan in:
Groep 's-Gravendeel van het Korps Rijkspolitie
Taken:
- Handhaven van de openbare orde, rust, veiligheid, zedelijkheid en gezondheid.
- Houden van toezicht op de naleving van wettelijke en plaatselijke voorschriften.
- Ontdekken van daders of sporen van strafbare feiten.
- Houden van toezicht op de naleving van wettelijke en plaatselijke voorschriften.
- Ontdekken van daders of sporen van strafbare feiten.
Nadere informatie:
Op het platteland introduceerden de Fransen in 1810 het fenomeen 'veldwachter'. Of de plattelandsgemeente Numansdorp vanaf dat moment - net als bijvoorbeeld bij buurgemeente Klaaswaal het geval was – de beschikking over een gemeenteveldwachter kreeg, blijkt niet uit het aan het Regionaal Archief Dordrecht overgedragen archief van de voormalige gemeente Numansdorp, maar is wel waarschijnlijk.
In de eerste bewaard gebleven zgn. algemene politieverordening – gedateerd 3/10 januari 1836 en toen nog reglement van policie geheten – wordt melding gemaakt van een recht om te bekeuren bij overtreding van het reglement aan de burgemeester, leden van de gemeenteraad, veldwachter, bode en nachtwaker.
Of er - behalve de aanwezigheid van een gemeenteveldwachter - in de loop van de 19e eeuw ook sprake was van het aantreden van een rijksveldwachter – eveneens gebruikelijk in andere, vergelijkbare gemeenten – is niet duidelijk.
In het overgedragen archief bevindt zich een keur op het houden van nachtwachten, dat dateert van 25 oktober 1830. Daarin bepaalt de burgemeester onder meer dat alle weerbare, mannelijke inwoners tussen de 18 en 60 jaar oud bij toerbeurt te voet of te paard in de nachtelijke uren dienst moeten doen teneinde de openbare orde en veiligheid in de gemeente te waarborgen. Echter, in 1831 moeten de vrederechter van het kanton Oud-Beijerland en de gouverneur van Zuid-Holland constateren dat er in de gemeente Numansdorp geen nachtwacht (meer) gehouden werd.
Of hun pleidooi de nachtpolitie weder in te voeren gehoor heeft gevonden bij de burgemeester viel in de stukken niet te achterhalen. In bovenvermelde algemene politieverordening uit 1836 is evenwel sprake van de (reguliere) functie van nachtwaker, waaruit zou kunnen worden afgeleid dat dit niet het geval is.
In de eerste bewaard gebleven zgn. algemene politieverordening – gedateerd 3/10 januari 1836 en toen nog reglement van policie geheten – wordt melding gemaakt van een recht om te bekeuren bij overtreding van het reglement aan de burgemeester, leden van de gemeenteraad, veldwachter, bode en nachtwaker.
Of er - behalve de aanwezigheid van een gemeenteveldwachter - in de loop van de 19e eeuw ook sprake was van het aantreden van een rijksveldwachter – eveneens gebruikelijk in andere, vergelijkbare gemeenten – is niet duidelijk.
In het overgedragen archief bevindt zich een keur op het houden van nachtwachten, dat dateert van 25 oktober 1830. Daarin bepaalt de burgemeester onder meer dat alle weerbare, mannelijke inwoners tussen de 18 en 60 jaar oud bij toerbeurt te voet of te paard in de nachtelijke uren dienst moeten doen teneinde de openbare orde en veiligheid in de gemeente te waarborgen. Echter, in 1831 moeten de vrederechter van het kanton Oud-Beijerland en de gouverneur van Zuid-Holland constateren dat er in de gemeente Numansdorp geen nachtwacht (meer) gehouden werd.
Of hun pleidooi de nachtpolitie weder in te voeren gehoor heeft gevonden bij de burgemeester viel in de stukken niet te achterhalen. In bovenvermelde algemene politieverordening uit 1836 is evenwel sprake van de (reguliere) functie van nachtwaker, waaruit zou kunnen worden afgeleid dat dit niet het geval is.
Nadere informatie 2:
Uit de stukken blijkt dat er – in ieder geval in de periode 1830-1840 – in de gemeente ook militaire politie feitelijk aanwezig was, in de vorm van twee á drie marechaussees die ook in de gemeente waren gehuisvest. Tussen Numansdorp en Willemstad in Brabant werd een veerdienst onderhouden, met als gevolg talrijke, de gemeente Numansdorp passerende personen, waaronder veel militairen. Daarop werd door die marechaussees politietoezicht gehouden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen de gemeenteveldwachters en de rijksveldwachters op in de door de Duitse bezettingsmacht ingevoerde, landelijke politieorganisatie, om na de oorlog niet meer terug te keren.
Vanaf 1945 waren in de kleinere gemeenten in ons land, waaronder Numansdorp, alleen nog politiemensen werkzaam die deel uitmaakten van het opgerichte, landelijke Korps Rijkspolitie. De positie van de burgemeester als verantwoordelijke bestuurder voor de lokale openbare orde en veiligheid bleef evenwel onaangetast.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen de gemeenteveldwachters en de rijksveldwachters op in de door de Duitse bezettingsmacht ingevoerde, landelijke politieorganisatie, om na de oorlog niet meer terug te keren.
Vanaf 1945 waren in de kleinere gemeenten in ons land, waaronder Numansdorp, alleen nog politiemensen werkzaam die deel uitmaakten van het opgerichte, landelijke Korps Rijkspolitie. De positie van de burgemeester als verantwoordelijke bestuurder voor de lokale openbare orde en veiligheid bleef evenwel onaangetast.
Archieftoegang(en):
587 Gemeente Numansdorp, 1632 - 1938
laatste wijziging 18-02-2020