Het ontstaan van zogenaamde leesgezelschappen is typerend voor de tijdgeest aan het eind van de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw. In bredere lagen van de bevolking ontstond de behoefte wetenschappelijke dan wel literaire kennis te vergaren. De enkelingen die zich dat financieel konden veroorloven, legden grote boekencollecties aan. Anderen hadden daartoe niet de mogelijkheid; zij verenigden zich in leesgezelschappen, waardoor zij bovendien de mogelijkheid kregen met elkaar over wetenschap en literatuur te discussiëren. Pas veel later kwamen er openbare bibliotheken tot stand, die het lezen van boeken en periodieken voor een ruimer publiek mogelijk maakten.
Ook in Dordrecht kwamen dergelijk leesgezelschappen tot stand, waaronder het Leesgezelschap "Nut en Genoegen". De oudst bewaard gebleven archiefstukken van dit leesgezelschap betreffen de rekening en verantwoording van de ontvangsten en uitgaven vanaf 1855, waardoor het precieze oprichtingsjaar niet valt te achterhalen. Uit de rekening en verantwoording van 1855 blijkt dat er sprake was van een driemaandelijkse contributie van de toen achttien leden. Er werd ook een vergoeding betaalt aan een bediende die kennelijk voor de circulatie van de aangeschafte boeken en tijdschriften zorgde. Ook aan kamerhuur waren kosten verbonden. Na lezing door alle leden werden de boeken aan de meest biedende belangstellenden verkocht.
Het enige bewaard gebleven reglement van het leesgezelschap dateert van 1892. Daarin staat dat het aantal leden onbepaald is. Het leesgezelschap werd bestuurd door drie 'directeuren', bestaande uit een voorzitter, een penningmeester en een secretaris, die allen voor drie jaar weren gekozen. Viermaal per jaar was er een ledenvergadering.

De laatste verzameling archiefstukken van het Leesgezelschap "Nut en Genoegen" eindigen in 1918. Daaruit blijkt niet wanneer en waarom het leesgezelschap is opgehouden te bestaan.