Het ontstaan van zogenaamde leesgezelschappen is typerend voor de tijdgeest aan het eind van de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw. In bredere lagen van de bevolking ontstond de behoefte wetenschappelijke dan wel literaire kennis te vergaren. De enkelingen die zich dat financieel konden veroorloven, legden grote boekencollecties aan. Anderen hadden daartoe niet de mogelijkheid; zij verenigden zich in leesgezelschappen, waardoor zij bovendien de mogelijkheid kregen met elkaar over wetenschap en literatuur te discussiëren. Pas veel later kwamen er openbare bibliotheken tot stand, die het lezen van boeken en periodieken voor een ruimer publiek mogelijk maakten.
Ook in Dordrecht kwamen dergelijk leesgezelschappen tot stand. In 1760 werd Het Eerste Leesgezelschap te Dordrecht opgericht. In de in 1760 vastgestelde regelen betreffende dit leesgezelschap is vermeld dat het aanvankelijk uit veertien leden bestond. Er waren naast gewone (ordinaire) leden vanaf 1774 ook buitengewone (extraordinaire) leden die echter in die kwaliteit geen stemrecht hadden. De leden van dit leesgezelschap behoorden van meet af aan en ook steeds nadien tot de gegoede burgerij van Dordrecht. Er werd eerst jaarlijks, later ook frequenter vergaderd.
Er fungeerde een directeur die elke twee maanden door een ander lid werd opgevolgd en met de inkoop van boeken was belast. Een zogenaamde quaestor (letterlijk: onderzoeker), van jaar tot jaar aangewezen, zorgde voor de bewaring van de boeken en was ook tegenwoordig bij de eventuele verkoop van de uitgelezen boeken. De aan te kopen en onder de leden te circuleren boeken waren, toentertijd en ook later, van niveau: wetenschappelijke en kunstzinnige boeken e.d. Ook zogenaamde lettercouranten werden aangeschaft.