Mijn Studiezaal (inloggen)
Archiefvormers
Naamloze Vennootschap tot exploitatie der Haveninrichtingen van Dordrecht
Naam archiefvormer:
Naamloze Vennootschap tot exploitatie der Haveninrichtingen van Dordrecht
Vestigingsplaats:
Dordrecht
Opgericht:
in 1930. Bron: gemeenteraadsbesluiten van 30 juli 1929 en 26 november 1929, successievelijk oprichtingsakte (tevens statuten) van 24 april 1930
Opgeheven:
m.i.v. 1968. Bron: aandeelhoudersbesluit uit 1967
Ontstaan uit:
n.v.t.
Opgegaan in:
n.v.t.
Taken:
Het exploiteren van haveninrichtingen in Dordrecht, en al wat hiermee direct of indirect in verband staat, waaronder ook het uitoefenen van het stuwadoors-, opslag- en transportbedrijf.
Nadere informatie:
Al rond 1900 bestonden er in Dordrecht plannen voor de aanleg en exploitatie van een zeehaven. Niet met de pretentie een wereldhaven te worden net als Rotterdam, maar als mogelijkheid tot massa-overslag van kleinere ladingen en stukgoed, vanwege de kortere verbinding met de Rijn in vergelijking met Rotterdam. Voor de toegankelijkheid van zeeschepen was echter een voor zeeschepen bevaarbare waterweg naar Dordrecht noodzakelijk en die was niet aanwezig. Ondanks dit gegeven vond toch de aanleg van een zeehaven plaats in de periode 1912-1918. In oktober 1918, voer het eerste schip de Dordtse Zeehaven binnen.
Mede op aandrang van het Dordtse gemeentebestuur en de Dordtse Kamerleden S.M. Hugo van Gijn en P.J. de Kanter werd in 1918 een wet aangenomen, die ervoor zou zorgen dat Dordrecht door verdieping van de Oude Maas en aansluiting met de Nieuwe Waterweg weer met de zee zou worden verbonden. Met deze werkzaamheden werd door het rijk in 1925 begonnen.
De gemeente gaf er bij nader inzien de voorkeur aan de exploitatie van een dergelijke zeehaven in handen te leggen van een particuliere onderneming in plaats van dit zelf te doen. De idee erachter was dat een puur overheidsbedrijf niet goed zou kunnen inspelen op de marktbehoefte. Toen dit plan mislukte, kwam er uiteindelijk in 1930 een tussenoplossing tot stand: de oprichting van de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht. De gemeente Dordrecht werd voor 3/5 aandeelhouder en haar partner in deze combinatie, de N.V. Standaard Transport Maatschappij uit Rotterdam (dochteronderneming van het Fendel Concern te Mannheim), voor 2/5. Het startkapitaal bedroeg
fl. 500.000. Overigens kwamen in de jaren 50 alle aandelen in het bezit van de gemeente Dordrecht.
Mede op aandrang van het Dordtse gemeentebestuur en de Dordtse Kamerleden S.M. Hugo van Gijn en P.J. de Kanter werd in 1918 een wet aangenomen, die ervoor zou zorgen dat Dordrecht door verdieping van de Oude Maas en aansluiting met de Nieuwe Waterweg weer met de zee zou worden verbonden. Met deze werkzaamheden werd door het rijk in 1925 begonnen.
De gemeente gaf er bij nader inzien de voorkeur aan de exploitatie van een dergelijke zeehaven in handen te leggen van een particuliere onderneming in plaats van dit zelf te doen. De idee erachter was dat een puur overheidsbedrijf niet goed zou kunnen inspelen op de marktbehoefte. Toen dit plan mislukte, kwam er uiteindelijk in 1930 een tussenoplossing tot stand: de oprichting van de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht. De gemeente Dordrecht werd voor 3/5 aandeelhouder en haar partner in deze combinatie, de N.V. Standaard Transport Maatschappij uit Rotterdam (dochteronderneming van het Fendel Concern te Mannheim), voor 2/5. Het startkapitaal bedroeg
fl. 500.000. Overigens kwamen in de jaren 50 alle aandelen in het bezit van de gemeente Dordrecht.
Nadere informatie 2:
Het zeehaventerrein en de havenoutillage die eigendom van de gemeente Dordrecht waren en bleven, werden aan de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht in bruikleen gegeven.
Het bedrijf dat onder de hoede van de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht ging opereren, kreeg de naam N.V. Stuwadoorsbedrijf “Dordrecht”.
De Raad van Commissarissen van de in 1930 opgerichte NV tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht bestond uit drie vertegenwoordigers van de gemeente en drie van de N.V. Standaard Transport Maatschappij. Een belangrijke initiatiefnemer voor de totstandkoming van de NV, burgemeester P.L. de Gaay Fortman (1875-1954) van Dordrecht, werd de eerste president-commissaris van de onderneming. De Raad van Toezicht telde één commissaris van de gemeente en twee van Standaard. Als directeur van de nieuwe NV werd de Dordtse havenmeester en directeur van het gemeentelijke Veerbedrijf
S. Hoogstra aangesteld. Hij voerde slechts korte tijd de directie, want op buitenlandse dienstreis voor de onderneming in 1935 werd een vliegtuigongeval hem noodlottig.
Omdat het als een leemte werd gevoeld dat andere havensteden niet in staat waren een juist inzicht te geven in de financiële gevolgen voor de gemeente Dordrecht van de aanwezigheid van de havens aldaar, werd besloten een zelfstandig administratief orgaan (gemeentelijke tak van dienst ex artikel 252 van de Gemeentewet) in het leven te roepen: het Zeehavenbedrijf. Dit bedrijf was nauw gelieerd aan de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht.
Op 25 september 1930 werd de Dordtse Zeehaven, met een gemoderniseerde havenoutillage waaronder een nieuwe laad- en losinrichting, geopend door koningin Wilhelmina, in bijzijn van prinses Juliana en prins Hendrik. De Dordtse Zeehaven was feitelijk al in 1918 door de scheepvaart in gebruik genomen, maar toen nog niet bereikbaar door zeeschepen (zie hierboven).
Het bedrijf dat onder de hoede van de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht ging opereren, kreeg de naam N.V. Stuwadoorsbedrijf “Dordrecht”.
De Raad van Commissarissen van de in 1930 opgerichte NV tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht bestond uit drie vertegenwoordigers van de gemeente en drie van de N.V. Standaard Transport Maatschappij. Een belangrijke initiatiefnemer voor de totstandkoming van de NV, burgemeester P.L. de Gaay Fortman (1875-1954) van Dordrecht, werd de eerste president-commissaris van de onderneming. De Raad van Toezicht telde één commissaris van de gemeente en twee van Standaard. Als directeur van de nieuwe NV werd de Dordtse havenmeester en directeur van het gemeentelijke Veerbedrijf
S. Hoogstra aangesteld. Hij voerde slechts korte tijd de directie, want op buitenlandse dienstreis voor de onderneming in 1935 werd een vliegtuigongeval hem noodlottig.
Omdat het als een leemte werd gevoeld dat andere havensteden niet in staat waren een juist inzicht te geven in de financiële gevolgen voor de gemeente Dordrecht van de aanwezigheid van de havens aldaar, werd besloten een zelfstandig administratief orgaan (gemeentelijke tak van dienst ex artikel 252 van de Gemeentewet) in het leven te roepen: het Zeehavenbedrijf. Dit bedrijf was nauw gelieerd aan de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht.
Op 25 september 1930 werd de Dordtse Zeehaven, met een gemoderniseerde havenoutillage waaronder een nieuwe laad- en losinrichting, geopend door koningin Wilhelmina, in bijzijn van prinses Juliana en prins Hendrik. De Dordtse Zeehaven was feitelijk al in 1918 door de scheepvaart in gebruik genomen, maar toen nog niet bereikbaar door zeeschepen (zie hierboven).
Nadere informatie 3:
De openingsceremonie vond plaats op het bordes van het Stadhuis van Dordrecht. Tegelijkertijd met de opening van de Dordtse Zeehaven ging ook het Zeehavenbedrijf officieel van start.
De eerste jaren na de oorlog was er veel aan de Dordtse Zeehaven op te knappen alvorens die weer volledig in bedrijf kon komen.
Hoewel in de jaren 50 het wegvervoer steeds verder toenam, bleef ook het vervoer te water van groot belang. Men vond het verantwoord een tweede zeehaven aan te leggen naast de uit 1918, zo men wil uit 1930, stammende zeehaven (de Wilhelminahaven): de Julianahaven die op 5 september 1958 door haar naamgeefster koningin Juliana werd geopend.
In de jaren 60 is de positie van N.V. Stuwadoorsbedrijf “Dordrecht” sterk verslechterd vanwege de veranderingen in de havenstructuur en de verplaatsing van de overslag naar de mond van de rivieren. De tekorten liepen op tot wel
fl. 700.000. Om die redenen werden de N.V. Stuwadoorsbedrijf "Dordrecht" en de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht per 31 december 1967 geliquideerd. Vervolgens kwam bij gemeenteraadbesluit van 30 januari 1968 met ingang van 1 april 1968 ook een eind aan het bestaan van het gemeentelijk Zeehavenbedrijf.
In 2011 heeft de gemeente de exploitatie van de Dordtse Zeehaven overgedragen aan het Havenbedrijf Rotterdam.
De eerste jaren na de oorlog was er veel aan de Dordtse Zeehaven op te knappen alvorens die weer volledig in bedrijf kon komen.
Hoewel in de jaren 50 het wegvervoer steeds verder toenam, bleef ook het vervoer te water van groot belang. Men vond het verantwoord een tweede zeehaven aan te leggen naast de uit 1918, zo men wil uit 1930, stammende zeehaven (de Wilhelminahaven): de Julianahaven die op 5 september 1958 door haar naamgeefster koningin Juliana werd geopend.
In de jaren 60 is de positie van N.V. Stuwadoorsbedrijf “Dordrecht” sterk verslechterd vanwege de veranderingen in de havenstructuur en de verplaatsing van de overslag naar de mond van de rivieren. De tekorten liepen op tot wel
fl. 700.000. Om die redenen werden de N.V. Stuwadoorsbedrijf "Dordrecht" en de N.V. tot exploitatie der haveninrichtingen van Dordrecht per 31 december 1967 geliquideerd. Vervolgens kwam bij gemeenteraadbesluit van 30 januari 1968 met ingang van 1 april 1968 ook een eind aan het bestaan van het gemeentelijk Zeehavenbedrijf.
In 2011 heeft de gemeente de exploitatie van de Dordtse Zeehaven overgedragen aan het Havenbedrijf Rotterdam.
Literatuurverwijzing:
Alkemade, W.J.A. van (1941). De haven van Dordrecht. door W.J.A. van Alkemade. Rijksuniversiteit Groningen.
8-A1945 Gemeente Dordrecht (dossiers afgesloten in 1945)
laatste wijziging 07-07-2021