Na de wettelijke afschaffing van de slavernij bouwden zwarte inwoners in Suriname en op de Caribische eilanden hun leven op onder koloniaal bestuur. Sindsdien vonden mensen van Afrikaanse afkomst steeds meer hun weg naar Europees Nederland en Dordrecht. In de twintigste en eenentwintigste eeuw bezochten prominente zwarte mensen Dordrecht om de belangen van hun gemeenschap te behartigen. Andere mensen van Afrikaanse afkomst kwamen wonen in de stad en bouwden aan gemeenschappen en organisaties, zetten zich politiek en cultureel in en werkten aan gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid.
De opbouw van een religieuze gemeenschap door familie Foort
In de tweede helft van de twintigste eeuw waren het nieuwe inwoners van Dordrecht die via hun protestantse geloof een gemeenschap opbouwden in de stad. In 1967 kwam de Surinaamse Rudi Foort naar Dordrecht en in 1970 zijn zus Eline ook. Eline wilde graag naar een kerkdienst van de Evangelische Broedergemeente (EBG) gaan, en omdat er in Dordrecht geen was, besloot zij in haar huiskamer met een vriendin kerkdiensten te organiseren voor Dordtse EBG-leden. De diensten verplaatsten zich wegens succes uiteindelijk naar de Lutherse Kerk in Dordrecht, waar bijna vijftig jaar een maandelijkse dienst wordt georganiseerd. Eline en Rudi Foort zetten zich lang in voor de Dordtse EBG-gemeenschap. Eline bleef betrokken door de Dordtse tak van de Rotterdamse EBG te coördineren en het kerkkoor Gloria op te richten. Rudi Foort was naast voorzitter van de Dordtse tak van de Rotterdamse EBG ook voorzitter van het koor Excelsis en een betrokken vrijwilliger bij de kerk in Rotterdam.
De EBG diensten in Dordrecht hebben geholpen bij het vormen van een religieuze gemeenschap voor Surinaamse Dordtenaren. De rol van het christendom in de Afro-Surinaamse gemeenschap is dubbel, maar was in dit geval een manier van verbinding. De eerste diensten in Eline’s huiskamer lijken te hebben aangesloten op de behoefte van gelovige Surinamers in Dordrecht om met andere EBG-leden samen te komen. Dat de gemeenschap meer dan veertig jaar later nog steeds bijeenkomt, laat zien hoe belangrijk het voor ze is. In Dordrecht hebben broeder en zuster Foort een plek gecreëerd waar Surinamers samen kunnen komen om hun religie te beoefenen. Zij kregen hiervoor een koninklijke onderscheiding.
Stichting Bon-Aire
In de jaren 90 en 00 waren er verschillende Caribische organisaties en individuen die zich inzetten op maatschappelijk en cultureel gebied, zoals Sentro di Mama, Stichting Trupial, Sentro Di Mama en Stichting Bon-Aire. In 1991 werd Stichting Bon-Aire opgericht door Efraim Esteban Cicilia, Carla Resmonda Cicilia Diaz en Sulaika Altagracia Cicilia. Ze organiseerden vanaf 1991 jaarlijks de Bonaire-dag in Dordrecht. Bonaire-dag of Dia di Boneiru is een feestdag waarop het eiland Bonaire zijn bestaan viert. Het grote aantal bezoekers vroeg om meer ruimte. In 2003 werd daarom het evenement naar een andere locatie verplaatst, zodat het nog groter gevierd kon worden.
Ook brachten zij kunst en cultuur naar De Staart in Dordrecht in de kunstgalerij Mi Sono. Dit betekent ‘mijn droom’. De visie van Mi Sono was helder en krachtig: kunst behoort thuis te zijn in de woonwijken, dicht bij de mensen. Het idee was dat kunst niet alleen in grote musea of in dure galeries thuishoorde, maar juist daar, waar het dagelijks leven zich afspeelt. In de wijk, tussen de mensen, zou kunst een brug kunnen slaan tussen verschillende culturen en generaties. Kunst werd toegankelijk en dichtbij gemaakt. Mi Sono bood niet alleen ruimte voor gevestigde kunstenaars, maar wilde ook bijdragen aan de talentontwikkeling van jonge en opkomende Antilliaanse kunstenaars. Het was een plek van groei, creativiteit en ontdekking.
Boekje Galerie Mi Sono
Regionaal Archief Dordrecht
Tussen 1998 en 2002 deed Bon-Aire mee aan het Zomercarnaval in Rotterdam met hun eigen carnavalsgroep Maskarada Di Boneiru. Het Zomercarnaval in Rotterdam is van oorsprong een Caribisch-Nederlands feest dat jaarlijks in juli plaatsvindt. Onderdeel van het carnaval is de straatparade waar groepen in kleurrijke kostuums meelopen. In 2002 liepen er naast Maskarada di Boneiru nog andere carnavalsgroepen uit Dordrecht mee.
Carnavalsgroep Maskarada di Bonaire tijdens het Zomercarnaval
Regionaal Archief Dordrecht
Cultureel Educatief Centrum Dordrecht
Vandaag de dag zijn er nog steeds organisaties actief in Dordrecht die zich inzetten voor het behoud van cultureel erfgoed, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid zoals het Cultureel Educatief Centrum Dordrecht (CECD). Dit was voorheen Koloniaal Verleden Dordrecht en Keti Koti Dordrecht. Deze initiatieven zijn opgericht door Sidney Breidel en Rowan van der Stelt. Op 1 juni 2024 opende zij een cultureel en educatief centrum in de centrale stationshal in Dordrecht. Hier worden educatieve en culturele activiteiten georganiseerd, waarbij mensen elkaar kunnen ontmoeten en elkaars cultuur leren kennen. Samenwerking met organisaties binnen en buiten Dordrecht staat hierbij centraal. Zo is het CECD een maaklocatie voor het landelijke project Draden van Ons Nederlandse Slavernijverleden. Er zijn door het jaar heen wisselende exposities te zien over historische thema’s tot aan hedendaagse kunst en cultuur. Daarnaast ondersteunt het CECD Dordtenaren met roots in Suriname en de Nederlandse Cariben met stamboomonderzoek door persoonlijke begeleiding en workshops.
Het CECD heeft een aanjagersrol in de stad in het zichtbaar en bespreekbaar maken van het slavernijverleden. Dit was ook te zien tijdens het bezoek van staatssecretaris Alexandra van Huffelen aan het CECD een maand voor de opening op 1 juni. Er werd gepraat over het gedeelde verleden en werken naar een gezamenlijke toekomst, waarin verbinden, heling en herstel centraal staan. De staatssecretaris omschreef haar bezoek als een hartelijk ontvangst en dat zij het mooi vond om te ervaren hoe er in Dordrecht wordt gewerkt aan het vertellen van het verhaal achter de komma.
Expositie Balansa van Meliange Comenencia bij het CECD
Wil je meer weten over het CECD? Bekijk dan de website www.cecd.nl