Een verhaal van nu: Swendeline Ersilia

Swendeline verhuisde op 4-jarige leeftijd van Curaçao naar Dordrecht. Ze is stadsdichter van Dordrecht en werkzaam in cultuureducatie. In haar werk stelt ze menselijkheid en waardigheid centraal. ‘Een stadsdichter, zoals ik het zie, is de vertaler van de stad. Je kijkt naar de stad vanuit jezelf, maar ook met een beetje afstand. Je kijkt naar gebeurtenissen, evenementen, de mensen die er wonen, en daar schrijf je gedichten of korte verhalen over’, legt Swendeline uit. Er zijn jaarlijks een aantal opdrachten vanuit de gemeente en verder is het aan stadsdichters om hun rol zelf in te vullen. Swendeline probeert een ander beeld van Dordrecht neer te zetten. ‘Het blijft bij het historische beeld van Dordrecht, de ‘rijke geschiedenis’ en ‘historische panden’. Ik ken Dordt helemaal niet zo.’ Ze noemt de omgeving van de stad en ook armoede. ‘Ik wil vooral geluid geven aan de verschillende mensen en levens.’

Thuis leerde ze weinig over het koloniale verleden. ‘Mijn ouders waren te druk met overleven in dit land om mij überhaupt iets van kennis door te kunnen geven. Zo ook hun ouders. Zij waren allebei met veertien thuis. Mijn moeder weet eigenlijk niks, dus ik wist ook niks. Ik heb ervaring gehad met racisme, maar ik kon het niet plaatsen en er geen woorden aan geven. Ik internaliseerde het tot ik ouder werd.’ Ze begon zich er meer mee bezig te houden door onder andere naar Black Lives Matter-demonstraties te gaan en erover te schrijven. ‘Pas toen ik twintig was, leerde ik over het slavernijverleden van Dordrecht, maar dat was ook omdat iemand me erover vertelde.’

Op verzoek heeft Swendeline ook veel gedaan rondom de koloniale geschiedenis van Dordrecht. Tijdens de Keti Koti Herdenking van 2023 droeg Swendeline samen met haar moeder een gedicht voor in het Papiamentu. Ze schreef in eerste instantie een gedicht in het Nederlands, maar vond dat niet de juiste keuze. Swendeline vertaalde het naar het Papiamentu en vroeg haar moeder ernaar te kijken. Ze vertelt, ‘toen heeft mijn moeder daar echt poëzie van gemaakt. Ze schreef drie opties en gaf aan welke ze de mooiste vond. Die heb ik toen uitgekozen.’ Onderweg naar de herdenking vroeg Swendeline haar moeder om het samen voor te dragen. ‘Ik voelde me heel één met mijn moeder. Mijn moeder heeft het podium gekregen wat ze altijd had willen hebben. Zij schrijft ook, maar heeft die kans niet gehad.’

Toch is het koloniale verleden niet een thema waar Swendeline altijd graag over schrijft. ‘Ik kan die verhalen als stadsdichter zo zichtbaar maken als dat ik zelf zou willen en tegelijkertijd vind ik dat moeilijk, omdat ik bang ben dat dat het enige is dat ik ga zijn als ik die verhalen vertel. Ik ben bang dat ik alleen gezien word als de zwarte vrouw die het heeft over de koloniale geschiedenis. Dat je gereduceerd wordt tot die persoon en dat je alleen maar daarvoor wordt ingezet .’ Als stadsdichter is Swendeline wel eens aangesproken op haar ‘boze’ of ‘gefrustreerde’ houding. ‘Het neemt opnieuw weer af van mijn menselijkheid, omdat je meer bent dan de geschiedenis. Het is net als dat veel mensen denken, dat onze geschiedenis begint bij het koloniale verleden, maar daarvoor was er een hele geschiedenis. Dat is het gevoel wat ik probeer te voorkomen. Dat ik daar begin en eindig.’