9 Gerecht van Dordrecht
9
Gerecht van Dordrecht
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Inleiding
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Inventaris
3. Registratie van rechtshandelingen
Gerecht bevoegd tot het uitgeven van akten noodzakelijk voor het toenemende schriftelijke rechtsverkeer. Afgegeven akten werden geregistreerd in protocollen. In tegenstelling tot de actenboeken (inventarisnummers 75-96) gaat het niet om vonnissen of andere uitspraken van het gerecht, maar om zogenaamde niet-contentieuze zaken (ook wel voluntaire rechtspraak genoemd), zoals volmachten, transporten van onroerend goed, hypotheken en huwelijken; deze laatste aanvankelijk voor zover het huwelijk niet voor de gereformeerde kerk werd voltrokken; na 1695 registreerde het gerecht alle huwelijken.
De registratie van transporten van onroerend goed werd in Holland in 1560 verplicht gesteld; het Dordtse gerecht had dit echter al eerder in praktijk gebracht.
Veel van dit soort akten passeren na 1811 voor notarissen; deels gebeurde dat ook in de zeventiende en achttiende eeuw. Om echter rechtsgeldigheid in rechtszaken te hebben, moesten ze door het betreffende gerecht formeel worden geaccepteerd (justificatie).
Na de opheffing van de plaatselijke gerechten in 1811 is een deel van deze schepenprotocollen als retroacta van nieuw opgezette administraties (burgerlijke stand, registratie onroerend goed) beschouwd en aan die administraties toegevoegd. Andere protocollen werden naar de nieuw opgerichte rechtbanken overgebracht.
Aanvankelijk had het gerecht voldoende aan één protocol, waarin alle soorten akten konden worden geregistreerd, zij het dat elke secretaris (waarvan Dordrecht er minstens twee, en in de zestiende eeuw soms zelfs meer) gelijktijdig in dienst had, zijn eigen register voerde. Vanaf 1593 worden verschillende soorten registers aangelegd, dan in enkelvoud.
De registratie van transporten van onroerend goed werd in Holland in 1560 verplicht gesteld; het Dordtse gerecht had dit echter al eerder in praktijk gebracht.
Veel van dit soort akten passeren na 1811 voor notarissen; deels gebeurde dat ook in de zeventiende en achttiende eeuw. Om echter rechtsgeldigheid in rechtszaken te hebben, moesten ze door het betreffende gerecht formeel worden geaccepteerd (justificatie).
Na de opheffing van de plaatselijke gerechten in 1811 is een deel van deze schepenprotocollen als retroacta van nieuw opgezette administraties (burgerlijke stand, registratie onroerend goed) beschouwd en aan die administraties toegevoegd. Andere protocollen werden naar de nieuw opgerichte rechtbanken overgebracht.
Aanvankelijk had het gerecht voldoende aan één protocol, waarin alle soorten akten konden worden geregistreerd, zij het dat elke secretaris (waarvan Dordrecht er minstens twee, en in de zestiende eeuw soms zelfs meer) gelijktijdig in dienst had, zijn eigen register voerde. Vanaf 1593 worden verschillende soorten registers aangelegd, dan in enkelvoud.
3.6. Huwelijken
Vanaf 1691 was het verplicht de huwelijken voor schepenen (schepen-commissarissen van huwelijkszaken) te laten registreren (Ordonnantie 30-10-1691, resolutie oudraad). Tot ca 1722 steeds op zondag, daarna aanvankelijk wisselende dagen, sinds februari 1727 op donderdag en zaterdag maar eventueel kon het tegen extra betaling ook op andere dagen.
Het Gerecht gaat huwelijksregisters aanleggen, dwz ondertrouw, dit in verband met de afkondigingen van de geboden. De registers werden in tweevoud opgemaakt, één bleef onder beheer van de secretarie, het andere was voor de onderscheiden kerken bestemd.
De huwelijksregisters van de kerken houden dan op: na 1691 bevatten deze nog uitsluitend attestaties.
Voor andersdenkenden hield het gerecht ook al voor 1691 afzonderlijke registers bij.
Het Gerecht gaat huwelijksregisters aanleggen, dwz ondertrouw, dit in verband met de afkondigingen van de geboden. De registers werden in tweevoud opgemaakt, één bleef onder beheer van de secretarie, het andere was voor de onderscheiden kerken bestemd.
De huwelijksregisters van de kerken houden dan op: na 1691 bevatten deze nog uitsluitend attestaties.
Voor andersdenkenden hield het gerecht ook al voor 1691 afzonderlijke registers bij.
3.6.2. Onderscheiden gezindten
Registers van ondertrouw van niet-gereformeerde huwelijken
1583 - 1681
9 Gerecht van Dordrecht
Inventaris
3. Registratie van rechtshandelingen
3.6. Huwelijken
3.6.2. Onderscheiden gezindten
Registers van ondertrouw van niet-gereformeerde huwelijken
Registers van ondertrouw van niet-gereformeerde huwelijken
1583 - 1681
laatste wijziging 12-09-2014
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Kenmerken
Datering:
1450 - 1811
Auteur:
P.J. Horsman (2012)
Omvang:
49,63 meter
Licentie:
Titel inventaris:
Gerecht van Dordrecht
Categorie:
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden