9 Gerecht van Dordrecht
9
Gerecht van Dordrecht
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Inleiding
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Inventaris
3. Registratie van rechtshandelingen
Gerecht bevoegd tot het uitgeven van akten noodzakelijk voor het toenemende schriftelijke rechtsverkeer. Afgegeven akten werden geregistreerd in protocollen. In tegenstelling tot de actenboeken (inventarisnummers 75-96) gaat het niet om vonnissen of andere uitspraken van het gerecht, maar om zogenaamde niet-contentieuze zaken (ook wel voluntaire rechtspraak genoemd), zoals volmachten, transporten van onroerend goed, hypotheken en huwelijken; deze laatste aanvankelijk voor zover het huwelijk niet voor de gereformeerde kerk werd voltrokken; na 1695 registreerde het gerecht alle huwelijken.
De registratie van transporten van onroerend goed werd in Holland in 1560 verplicht gesteld; het Dordtse gerecht had dit echter al eerder in praktijk gebracht.
Veel van dit soort akten passeren na 1811 voor notarissen; deels gebeurde dat ook in de zeventiende en achttiende eeuw. Om echter rechtsgeldigheid in rechtszaken te hebben, moesten ze door het betreffende gerecht formeel worden geaccepteerd (justificatie).
Na de opheffing van de plaatselijke gerechten in 1811 is een deel van deze schepenprotocollen als retroacta van nieuw opgezette administraties (burgerlijke stand, registratie onroerend goed) beschouwd en aan die administraties toegevoegd. Andere protocollen werden naar de nieuw opgerichte rechtbanken overgebracht.
Aanvankelijk had het gerecht voldoende aan één protocol, waarin alle soorten akten konden worden geregistreerd, zij het dat elke secretaris (waarvan Dordrecht er minstens twee, en in de zestiende eeuw soms zelfs meer) gelijktijdig in dienst had, zijn eigen register voerde. Vanaf 1593 worden verschillende soorten registers aangelegd, dan in enkelvoud.
De registratie van transporten van onroerend goed werd in Holland in 1560 verplicht gesteld; het Dordtse gerecht had dit echter al eerder in praktijk gebracht.
Veel van dit soort akten passeren na 1811 voor notarissen; deels gebeurde dat ook in de zeventiende en achttiende eeuw. Om echter rechtsgeldigheid in rechtszaken te hebben, moesten ze door het betreffende gerecht formeel worden geaccepteerd (justificatie).
Na de opheffing van de plaatselijke gerechten in 1811 is een deel van deze schepenprotocollen als retroacta van nieuw opgezette administraties (burgerlijke stand, registratie onroerend goed) beschouwd en aan die administraties toegevoegd. Andere protocollen werden naar de nieuw opgerichte rechtbanken overgebracht.
Aanvankelijk had het gerecht voldoende aan één protocol, waarin alle soorten akten konden worden geregistreerd, zij het dat elke secretaris (waarvan Dordrecht er minstens twee, en in de zestiende eeuw soms zelfs meer) gelijktijdig in dienst had, zijn eigen register voerde. Vanaf 1593 worden verschillende soorten registers aangelegd, dan in enkelvoud.
3.2. Protocollen van transport- en hypotheekakten
Vanaf 1626 wordt een afzonderlijk register voor transporten en hypotheken voor de heerlijkheid van de Merwede gehouden (inventarisnummers 1779-1784). Vanaf 1654 zijn er afzonderlijke registers voor de transporten van in erfpacht uitgegeven tuinen, erven en vis- en vleesstallen (inventarisnummers 1747-1762).
Wanneer een hypotheek was afgelost, werd de akte in het register doorgehaald.
Wanneer een hypotheek was afgelost, werd de akte in het register doorgehaald.
1747-1762 Registers van transportakten van door de stad in erfpacht uitgegeven erven, tuinen buiten de stadsmuur, de huizen die daarop gebouwd zijn en van vlees- en visstallen
9 Gerecht van Dordrecht
Inventaris
3. Registratie van rechtshandelingen
3.2. Protocollen van transport- en hypotheekakten
1747-1762
Registers van transportakten van door de stad in erfpacht uitgegeven erven, tuinen buiten de stadsmuur, de huizen die daarop gebouwd zijn en van vlees- en visstallen
Datering:
1654 - 1811
Omvang:
16 delen
NB:
Het register is een afsplitsing van de serie transportprotocollen inventarisnummers 1579 en volgende. Deze transporten werden afzonderlijk geregistreerd onder andere in verband met de betaling van de verboekgelden en eventuele erfpachten. De secretarie moest dan ook de thesaurie, die daarvan een afzonderlijke administratie bijhield, van de transporten op de hoogte stellen.
Zie voor de indexen hierna inventarisnummers 1763 en volgende
Zie voor de indexen hierna inventarisnummers 1763 en volgende
laatste wijziging 27-11-2014
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden
Kenmerken
Datering:
1450 - 1811
Auteur:
P.J. Horsman (2012)
Omvang:
49,63 meter
Licentie:
Titel inventaris:
Gerecht van Dordrecht
Categorie:
laatste wijziging 28-03-2024
2.011 beschreven archiefstukken
232 gedigitaliseerd
totaal 41.672 bestanden