Wouter van Gouthoeven, geboren in Dordrecht in 1577, bouwt een reputatie op als geschiedkundige en genealoog. Zijn onderzoek resulteert in 1620 in een gedrukte uitgave van D’oude cronycke en historien van Hollant (met West-Vriesland) van Zeeland ende van Utrecht. Voor het grote publiek is zijn naam met dit boek verbonden.
Dat er daarnaast nog een handgeschreven register bestaat, gebonden in perkament, 372 pagina’s dik (en wat voor pagina’s: 54 x 29½ cm!), is veel minder bekend. Dit handschrift, boordevol genealogieën en gegevens, is zijn levenswerk. Het is de neerslag van een grootse onderneming en bevat tal van verborgen schatten. Het Regionaal Archief Dordrecht wist dit belangrijke historische document in 2008 voor de stadscollectie aan te kopen.
Bekend is dat Van Gouthoeven zelf literatuur- en archiefonderzoek doet. Ook maakt hij in kerken aantekeningen van opschriften en wapenafbeeldingen op zerken en ramen. Verder onderhoudt hij een briefwisseling met tal van correspondenten. Dat netwerk bezorgt hem veel informatie. In zijn register zorgen aanvullingen en verbeteringen soms voor woeste pagina’s met bijna alleen maar doorhalingen. En wanneer het al te bar wordt en de schrijver het overzicht dreigt kwijt te raken, moeten knip- en plakwerk uitkomst bieden. Al bladerend groeit het respect voor deze perfectionist die geweten moet hebben dat hij was begonnen aan een klus waar geen eind aan zou komen.
De meest tot de verbeelding sprekende en kleurrijkste gegevens zijn de uittreksels uit 14de- en 15de-eeuwse stadsrekeningen. De rekeningen zelf zijn bijna allemaal verloren gegaan, zodat de informatie nu alleen nog in het handschrift van Wouter te vinden is. Zo lezen we over de veldtocht die de graaf van Holland in 1400 naar Friesland op touw zette. Ook Dordrecht moest daarvoor troepen leveren. Allerlei uitgaven worden verantwoord: het glaasje wijn voor de commissie die de soldaten selecteert, de uitrusting en heel veel proviand: brood, maar ook boter, kaas en eieren (3100 eieren gingen mee naar Friesland, hoe hielden ze die heel?). Hij beperkt zich in zijn notities niet tot oorlogszaken, maar registreert ook de aanstelling in 1466 van een ‘hondeslaeger’, iemand die in de stad loslopende honden moet vangen en doden. Aan het eind van het jaar staat de teller op 324 dode honden.
Hoe fragmentarisch deze vermeldingen ook zijn, stuk voor stuk laten ze een glimp zien van het leven in een middeleeuwse stad. Wouter van Gouthoeven overleed in 1623 in Dordrecht. Hij was toen 45 jaar.
Riny Benschop