Glasplaatcamera van Tollens

Van de voormalige eigenaar van deze glasplaatcamera bewaart het Regionaal Archief Dordrecht ruim 3.000 foto’s en glasplaatnegatieven in de collectie. Ze zijn afkomstig van de bekende Dordtse fotograaf Tollens. Zijn foto’s zijn niet alleen van hoge kwaliteit, maar ook van onschatbare waarde voor ons beeld van Dordrecht in de periode rond 1900. Fraaie, afwisselende en soms nostalgische stadsbeelden geven ons vandaag de dag nog een indruk van het Dordrecht van ruim 100 jaar geleden.

Tollens’ interesse voor de fotografie wordt al vroeg gewekt. Een fotovakschool bestaat nog niet en daarom gaat hij in de leer bij de Dordtse fotograaf Karel Legrand. Na korte tijd stapt hij over naar Johann Georg Hameter. Daar klimt Tollens snel op en als zijn leermeester in 1885 overlijdt, wordt hij bedrijfsleider. Drie jaar later behaalt hij een diploma van de Deutsche Photographen Verein in Lübeck en ontvangt als eerste Nederlander een prijs voor een van zijn kunstfoto’s. In 1890 neemt hij het bedrijf van Hameter definitief over. De zaken gaan goed en Tollens heeft gevoel voor commercie. Dat blijkt wel uit het feit dat hij vijf jaar later ook filialen in Roermond en Eindhoven kan openen.

Tollens beoefent alle vakgebieden van de fotografie, niet alleen opdrachten, portretten of stadsgezichten, maar ook kunstfoto’s. Hij werkt al vroeg met retouches, correcties, beheerst alle technische procedés en volgt nieuwe technische ontwikkelingen op de voet. Niet alleen met zijn foto’s, maar ook in het kunstleven van de stad laat hij zijn sporen na. Hij is lid van Teekengenootschap Pictura en de Dordrechtsche Kunstkring en fotografeert daar activiteiten en bijeenkomsten. Ook doet hij een aantal keren mee aan fotowedstrijden.

Terug naar de camera. Te zien aan de constructie en robuustheid, is dit niet een van de camera’s waarmee Tollens zijn befaamde stadsgezichten maakte. Hij zal hem eerder op een vaste plaats hebben gebruikt, in het atelier van Hameter en later in zijn eigen atelier aan Vrieseplein nummer 1, dat hij laat bouwen in 1911. Dit atelier heeft grote ramen op het noorden, waar met gordijnen de optimale lichtsterkte kan worden gereguleerd. Voor de portretopdrachten is er een chique kamer, waar menig Dordts gezin zich laat vereeuwigen. Het huis Vrieseplein 1 bestaat nog altijd. Het staat leeg en wacht op een nieuwe bestemming.

Iris Knapen

Sluit het Verborgen Museum