De Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen dankt haar ontstaan aan een beschikking van keizer Maximiliaan van Oostenrijk, waarbij deze als graaf van Holland en heer van Strijen op 16 juli 1492 zijn secretaris en audiëncier Mr. Gerard Numan op diens verzoek in “eeuwelijcke ende erffelijcke erffpacht” afstond de uiterwaarden, aanwassen en rietvelden ten zuiden van de Westmaas gelegen, tussen het Land van Essche in het oosten, het Land van Putten in het Westen en het Hollandsch Diep, toenmaals Wijvekeen genaamd, in het zuiden.
De graaf verleende hem en zijn erven of rechtverkrijgenden op deze gronden tevens: “de middel en lage heerlijkheid, geheeten Ambachtsheerlijkheid, met ambachtsrechten als malerij, visserij, vogelarij, jaarschot, veren, giften van kerken en kosterijen en andere benefitiën, om die te houden tot onsterfelijk erfleen”.
Verder mocht de ambachtsheer in de nieuw te bedijken landen een dijkgraaf, schout, schepenen, heemraden en andere officieren aanstellen met de bevoegdheid de dijken te schouwen, partijen te berechten, recht en justitie te doen naar plaatselijk gebruik. Ook mocht hij naar eigen goeddunken voornoemde functionarissen ontslaan en nieuwe in hun plaats aanstellen (zie inventarisnummer 1).
Toegerust met deze rechten en voorrechten kon Mr. Numan aan zijn taak beginnen; de verbetering en zo mogelijk de inpoldering van de gronden.
Zo eenvoudig lag de zaak echter niet. Niet alleen was Mr. Numan door zijn positie als secretaris van de keizer, welke meebracht dat hij veel op reis was en zijn woonplaats te Brussel had, niet in staat zich met de verbetering der gorzen te bemoeien, maar ook was hij niet kapitaalkrachtig genoeg om alleen het geld voor de bedijkingen te fourneren.

Vandaar dat hij naar een medewerker omzag, die dichter in de buurt woonde en bereid was geld in de onderneming te steken. Hij vond deze in de persoon van Mr. Thomas Beuckelaer, raad en rentmeester-generaal van Holland, Zeeland en West-Friesland, aan wie hij reeds op 18 december 1492 een vierde deel van zijn rechten overdroeg, echter zonder de Ambachtsheerlijkheid (inventarisnummer 1).
Aangezien ook Mr. Thomas Beuckelaer de financiële hulp van anderen bij de verbetering en inpoldering der gorzen best kon gebruiken, wist hij weer een derde voor de zaak te interesseren, namelijk Jacob van Barrij, secretaris van keizer Maximiliaan, die een kwart van Beuckelaers vierendeel en dus een zestiende van Numans oorspronkelijk geheel overnam (inv.nr. 2).
Van de drie aandeelhouders schijnt alleen Thomas Beuckelaer zich werkelijk met de exploitatie van de gorzen te hebben beziggehouden. Gedurende een zevental jaren (1493-1500) voerde hij het beheer over de gronden. Hij liet een zomerpoldertje aanleggen ter grootte van ongeveer 8 morgen, waarin goede gerst en ander zomerkoren groeide. Rekening en verantwoording heeft hij van dit beheer echter niet gedaan. Of hij er een administratie op na gehouden heeft, is niet zeker. Bewijzen ervan zijn in het archief niet aangetroffen. Ook uit de jaren 1500-1520 is er een leemte aan administratieve bescheiden. Het ontbreken daarvan maakt het waarschijnlijk dat de nakomelingen van Mr. Gerard Numan (overleden in 1500) zich aan de verbetering van hun bezittingen weinig of niets gelegen hebben laten liggen, ze misschien eerder als een last hebben beschouwd en het tenslotte beter hebben gevonden zich er van te ontdoen. Zo verkocht in 1520 Jan Numan, de oudste zoon van Mr. Gerard, een achtste deel met de Ambachtsheerlijkheid aan Mr. Jan van Barrij, zoon van de reeds genoemde Mr. Jacob van Barrij (inv.nr. 5).

Vier jaren later waren alle aandelen in andere handen overgegaan. Als in 1525 de bezitters van de Numansgorzen de keizer om een nieuwe afpaling van de gorzen vragen, zoeken wij daaronder de naam Numan tevergeefs (inv.nr. 8).
De Ambachtsheerlijkheid heeft met haar verandering van ambachtsheer allerminst een kwade ruil gedaan. Integendeel, kan men zeggen dat met het jaar 1520 een nieuw tijdperk aanvangt in de geschiedenis van de gorzen, die men eerder Barrij’s-gorzen dan Numans-gorzen kan noemen. Zijn belofte in 1525 gedaan, alles in het werk te zullen stellen om de gorzen tot vruchtbaarheid te brengen, heeft hij ten volle gestand gedaan.
De bewijzen ervan vindt men in de ons overgebleven bescheiden, waaronder vooral de rekeningen genoemd moeten worden. De eerste jaren beslaan slechts een paar bladzijden; vanaf 1524 worden zij zeer uitvoerig (inv.nr. 811 e.v.).
Behalve dat uit de rekeningen het bestaan van een ontvanger blijkt, leren we uit de rubriek Ontvangsten alle verpachte percelen van gorzen, rietbroeken, visserijen enz. kennen, met omschrijving der grenzen en vermelding van de namen van sloten, kreken en wateren die geacht werden tot de Numansgorzen te behoren. Deze omstandigheid maakt deze rekeningen dan ook uiterst belangrijk voor de kennis van de oude waterstaatkundige toestand.
Uit de rubriek Uitgaven verneemt men alles, wat ter verbetering van de gorzen werd gedaan en de gewichtige rol door Jan van Barrij daarin gespeeld. In zijn tijd werden alle maatregelen genomen die de vruchtbaarmaking van de gorzen en het proces van aanslibbing konden bevorderen.