563 Scheepswerf 'Hoebée'
563
Scheepswerf 'Hoebée'
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 06-02-2024
148 beschreven archiefstukken
Inleiding
Korte geschiedenis en verantwoording van de inventarisatie
563 Scheepswerf 'Hoebée'
Inleiding
Korte geschiedenis en verantwoording van de inventarisatie
laatste wijziging 09-08-2019
In deze inleiding volgt een korte geschiedenis van Scheepswerf Hoebée en een verantwoording van de inventarisatie. Voor een uitgebreider historisch overzicht van het bedrijf zij verwezen naar bijvoorbeeld het boekje ter gelegenheid van het 150-jarig jubileum Scheepswerf Hoebée - Dordrecht, Reidel, Dordrecht:1965, en het jubileummagazine Scheepswerf Kooiman Hoebee. 200 jaar geschiedenis in de haven van Dordrecht, Volcano Creative Agency, Gorinchem:2017.
De scheepswerf Firma Gebroeders Hoebée wordt in 1815 opgericht aan de Spuihaven in Dordrecht. De locatie biedt te beperkte mogelijkheden voor uitbreiding zodat op zoek moet worden gegaan naar een betere locatie. Deze mogelijkheid wordt gevonden met de aankoop van de windhoutzaagmolen De Eendracht in 1871 aan het Wantij (in het Lijnbaangebied). De molen wordt gesloopt en op de locatie wordt een voor die tijd uiterst moderne scheepswerf gebouwd. In 1926 wordt de firma omgezet in een naamloze vennootschap waarna de naam van het bedrijf verandert in N.V. Scheepswerf Van Rijn. De financiële crisis die volgt op de beurskrach van 1929 brengt het bedrijf in zwaar weer. Ondanks de soms grote opdrachten, waaronder de bouw van een nieuwe veerpont voor het veer Dordrecht-Papendrecht, maakt het bedrijf verlies. Pas aan het eind van de jaren dertig gaat het het bedrijf weer voorspoediger af. De watersnoodramp van 1953 verwoest de werf volledig, waarna een herbouw volgt. Eind jaren zestig wordt het bedrijf verplaatst naar de huidige locatie aan de Merwedestraat op De Staart. In 1984 wordt Hoebée overgenomen door het Zwijndrechtse bedrijf Kooiman. In 2016 wordt het bedrijf omgedoopt tot Scheepswerf Kooiman Hoebee B.V.
Het bedrijfsarchief, dat vooral de periode vóór de omzetting naar N.V. omvat (1926), is omstreeks 2002-2003 overgedragen aan het Regionaal Archief Dordrecht door middel van een schenkingsovereenkomst. Er is sprake van één archiefvormer. Het oorspronkelijke archief moet vele malen groter geweest zijn. In 1965 wordt nog gesproken over de aanwezigheid van 'rekeningboeken' in het archief, waaronder die uit 1849 en 1871. Hiervan werd, net als van de bedrijfsfoto's, geen enkele spoor in het archief aangetroffen. We mogen derhalve aannemen dat al ruim voor de overdracht van het archief de meest oude archivalia niet meer voorhanden waren.
Thans werden vrijwel uitsluitend archivalia betreffende de financiële verantwoording aangetroffen, vol met hiaten. Jaarverslagen, balansen, winst- en verliesrekeningen zijn belangrijke bronnen voor bedrijfshistorisch onderzoek, doch deze ontbreken volledig. Hetzelfde geldt voor stukken betreffende de oprichting en kapitalisatie, het personeel, de constructie- van en herstelwerkzaamheden aan schepen, de marketing, de bedrijfsmiddelen (zoals eigendommen en gebouwen) en verzekeringstechnische zaken. Eveneens ontbreken alle door de onderneming ontvangen stukken, zoals correspondentie; slechts enkele facturen en kwitanties werden aangetroffen in factuurafschriftboeken. Aangezien ons verder niets anders resteert, werd besloten deze stukken te bewaren. Uit de periode na 1926 zijn uitsluitend facturen overgeleverd betreffende de levering van bouten, moeren en uitgevoerde werkzaamheden, stukken die geen enkele historische waarde vertegenwoordigen en derhalve alle vernietigd zijn.
Ondanks de grote hiaten in het archief zijn enkele vormen van onderzoek wel degelijk mogelijk. Voor de genealoog zijn met name de loonregisters van grote waarde: deze zijn compleet over de perioden 1888-1898 en 1909-1918. De verkoop-, inkoop- en debiteurenboeken kunnen van belang zijn voor een onderzoek naar het klantenbestand van het bedrijf. Een van de meest interessante stukken die in het archief werd aangetroffen, betreft een register van in- en uitklaring van goederen uit het begin van de twintigste eeuw. Weliswaar staat hier het stempel van de scheepswerf in, maar onduidelijk is hoe dit register, dat door de kapitein van het betreffende schip werd bijgehouden, in het archief van het bedrijf is terecht gekomen.
laatste wijziging 06-02-2024
148 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 06-02-2024
148 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1878 - 1984
Auteur:
J.W.F. Nieuwold (2019) en T.J. de Bruijn (2022)
Omvang:
2,63 meter
Licentie:
Titel inventaris:
Scheepswerf 'Hoebée'
Categorie:
laatste wijziging 06-02-2024
148 beschreven archiefstukken