Uw zoekacties: Collectie J.A. van der Vorm met betrekking tot met name de m...

1183 Collectie J.A. van der Vorm met betrekking tot met name de meidagen van de Tweede Wereldoorlog te Dordrecht

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Beperkingen aan het gebruik
Andere toegangen
Aanvraaginstructie
Citeerinstructie
Inleiding
Zo'n tweeëneenhalf jaar nadat de inventarisatie van de collectie was voltooid, is er door de inventarisator op 3 april 2019 een interview afgenomen met F.A.C.J. van der Vorm. Het gesprek vond plaats te midden van de collectie op het Stadsdepot te Dordrecht. F.A.C.J. van der Vorm is de jongste zoon van J.A. van der Vorm die de collectie tussen ongeveer 1946 en 1990 bijeen heeft gebracht. Als kind was de geïnterviewde ooggetuige van de historische onderzoekswerkzaamheden die zijn vader in die jaren op een gedreven wijze uitvoerde. De belangrijkste reden om dit gesprek te voeren en op te tekenen is gelegen in het feit dat er nauwelijks schriftelijke bronnen beschikbaar zijn die een beeld geven van deze markante Dordtenaar. Teneinde de collectie te contextualiseren is de neerslag van het interview als inleiding toegevoegd aan de inventaris.
J.A. (Jan Andries) van der Vorm wordt geboren op 5 november 1929. Hij groeit met zijn ouders, broers en zussen op in een bescheiden woning aan het Latourpad 21 te Dordrecht. Zijn vader is eigenaar van een aantal woningen die in de straat worden verhuurd.

Toen de oorlog uitbrak, was Van der Vorm elf jaar oud. Parachutisten landen in een verassingsaanval op 10 mei 1940 op het Eiland van Dordrecht, waaronder in de weilanden waar nu het Weizigtpark gelegen is. De daaropvolgende dagen banen zij zich al vechtend een weg naar de stad. Onder meer vanaf het centraal station rukken zij op richting de binnenstad. Vanuit de andere richting trekken de Nederlandsche militairen op in de richting vanwaar de Duitsers komen. De strijdende partijen treffen elkaar onder meer in het gebied rond de stadssingels (Burgemeester De Raadtsingel en Nicolaes Maessingel), waartussen ook het Latourpad gelegen is. Enige dagen wordt een grimmige strijd gevoerd, in de smalle straatjes die het gebied kenmerkt.
De toen nog jonge Van der Vorm moet - zoals veel Dordtenaren die in dat gebied wonen- doodsangsten uitgestaan hebben. Het is wellicht deze traumatische ervaring, die hij gedurende die dagen heeft gehad, die heeft geleid tot zijn fascinatie voor de meidagen van de Tweede Wereldoorlog.

Gedurende de bezettingsjaren ontwikkelt de jonge Van der Vorm zijn aangeboren tekentalent. Hij gaat naar de kunstacademie in Rotterdam waar hij wordt opgeleid tot schilder en tekenaar. Mede door de oorlogsomstandigheden is hij genoodzaakt deze opleiding halverwege te staken. Na de oorlog – tussen 1946 en 1948 - vervult Van der Vorm zijn militaire dienstplicht bij de Luchtmacht te Soesterberg Hoewel er sprake is van uitzending naar Nederlands-Indië, heeft deze voor hem nooit plaatsgevonden vanwege het Akkoord van Linggadjati.
In mei 1955 treedt Van der Vorm in het huwelijk met Henrica Alberta Verhees en vestigt zich aan de Reeweg-Oost 58 te Dordrecht. Er worden twee zoons geboren Jens (1957-2010) en Frank (1959-). Om het gezin financieel te onderhouden, neemt Van der Vorm een baan in de administratieve sector bij het Gemeenschappelijk Administratiekantoor (GAK) te Dordrecht. Hij werkt daar tot 1983, waarna hij zich volledig aan de schilderkunst gaat wijden. Naast zijn baan bij het GAK – waar hij weinig affiniteit mee heeft - ontwikkelt hij zich vooral als historisch onderzoeker op het gebied van de Tweede Wereldoorlog in Dordrecht. Als kunstenaar is hij lid van het illustere Teekengenootschap Pictura. De grote collectie daar gemaakte modeltekeningen die Van der Vorm naliet, getuigt van deze periode. Ook is Van der Vorm een fervent sportvlieger. Met een eenmotorig vliegtuig maakt hij vele vluchten over het Eiland van Dordrecht.

Ten behoeve van het historisch onderzoek dat vanaf de jaren 60 een intensief karakter aanneemt, bezoekt Van der Vorm vele archiefdiensten in zowel Nederland als Duitsland. Naast het onderzoeken van secundaire bronnen bij archiefdiensten neemt hij ook tal van interviews af met Nederlandse en Duitse ooggetuigen dan wel betrokkenen bij de oorlog. Het afnemen van interviews bij Duitse betrokkenen was - gelet op de naoorlogse tijdsgeest - een controversiële aangelegenheid. Maar omdat Van der Vorm zeer veel waarde hechtte aan een objectief onderzoek, achtte hij het noodzakelijk om over deze morele grens heen te stappen.


Een interview in de jaren 70 met General Oberst Kurt Student is in dat kader een van de hoogtepunten. Deze Duitse bevelhebber was hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor de bombardementen in de Hoeksche Waard en de uiteindelijke inname van Dordrecht. Onder inventarisnummer 203 is de beknopte schriftelijke neerslag van dat interview opgenomen. Daarnaast is er een integrale audio-opname van het gesprek aanwezig in de Collectie Geluid wordt beheerd. Overige gespreksverslagen van zowel interviews met Nederlanders als met Duitsers zijn opgenomen in deze collectie onder inventarisnummer 35-82).
Gaandeweg het historisch onderzoek groeit Van der Vorm uit tot een autoriteit op het gebied van de Tweede Wereldoorlog in Dordrecht. Hij ontvangt bij hem thuis regelmatig oorlogshistorici als L. de Jong en E. Brongers met wie hij een collegiale omgang heeft en kennis uitwisselt in lange gesprekken in zijn studeerkamer.

Deze collectie is deels de administratieve neerslag van bovenbeschreven historisch onderzoek. Uiteindelijk heeft het onderzoek geleid tot een publicatie waarin de oorlogsjaren van Dordrecht nauwgezet zijn beschreven. Het betreffende boek met de titel Dordt open stad wordt gepubliceerd in 1970. Het komt tot stand met ondersteuning van journalist/eindredacteur bij De Dordtenaar J. Eijkelboom en Th. W. Jensma, destijds gemeentearchivaris van Dordrecht.
Hoewel een groot deel van de collectie is gevormd voor het onderzoek dat heeft geleid tot bovengenoemd boek, is de collectie later aanzienlijk uitgebreid. Omdat Van der Vorm mede door de publicatie lokale bekendheid verwierf als kenner van de oorlog in Dordrecht, ontvangt hij van allerlei personen foto's, documenten en objecten met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. Dit nieuwe materiaal levert hem veel nieuwe inzichten op. Hij heeft om die reden overwogen een tweede boek over het onderwerp te schrijven. Dit is echter nooit gerealiseerd.

In 1997 wordt Van de Vorm benoemd tot ridder in de Orde van Oranje Nassau. Op 31 december 1999 overlijdt hij plotseling. Na zijn overlijden is een belangrijk deel van de door hem verzamelde collectie ondergebracht bij Museum 40-45 aan de Nieuwe Haven. Dit betreft vooral objecten, zoals wapens en uniformen. De documentatie raakt na zijn overlijden enigszins verspreid.
Het in deze inventaris beschreven gedeelte is in 2014 geacquireerd door gemeentearchivaris T.J . de Bruijn bij de erven van zijn zoon Jens. De inventarisatie van de collectie heeft tussen 2016 en 2017 plaatsgevonden. Daarbij is de structuur zoals deze is aangetroffen zoveel mogelijk gehandhaafd. Samengestelde mappen waaraan ogenschijnlijk soms weinig inhoudelijke logica ten grondslag lag, zijn door de inventarisator niet naar eigen inzicht herordend. Het zogenaamde herkomstbeginsel is hierbij in acht genomen.
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1940 - 1945
Auteur:
R. Lassche (2017)
Omvang:
1 meter
Titel inventaris:
Collectie J.A. van der Vorm met betrekking tot met name de meidagen van de Tweede Wereldoorlog te Dordrecht
Categorie:
 
 
 

Deze website maakt gebruik van cookies en daarmee vergelijkbare technieken om een optimale gebruikerservaring te bieden. Je kunt je voorkeuren aanpassen.

Deze cookies zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt. Deze cookies kunnen niet uitgezet worden.
Deze cookies zorgen ervoor dat we het gebruik van de website kunnen meten en verbeteringen door kunnen voeren.
Deze cookies kunnen geplaatst worden door derde partijen, zoals YouTube of Vimeo.
Deze cookie stellen onze advertentiepartners in staat om doelgerichter informatie te kunnen aanbieden.

Door categorieën uit te zetten, kan het voorkomen dat gerelateerde functionaliteiten binnen de website niet langer correct werken. Het is altijd mogelijk om op een later moment de voorkeuren aan te passen.