In 1815 werd door de rijksoverheid bepaald dat in gemeenten met meer dan 2.500 inwoners een ¿dienstdoende¿ schutterij en in gemeenten met minder dan 2.500 inwoners een ¿rustende¿ schutterij moest worden opgericht. Daarmee werden de oude schutterijen van vóór de Franse overheersing als het ware gereactiveerd. De schutterijen zijn uiteindelijk in het begin van de 20e eeuw, eerst formeel bij wet en geleidelijk ook feitelijk, opgeheven.

De gemeente Hardinxveld hoorde tot die laatste categorie. Rustend betekende dat de schutterij geen actieve rol vervulde, maar bewapend en geoefend achter de hand werd gehouden om in geval van een vijandige aanval van buitenaf, te kunnen optreden. Ze bestond uit mannen tussen de 18-50 jaar; vanaf 1827 tussen de 25-34 jaar. De verplichte diensttijd duurde vijf jaar.

Wanneer de Rustende Schutterij in Hardinxveld feitelijk is opgeheven, is in het aan het Regionaal Archief Dordrecht overgedragen archief van de voormalige gemeente Hardinxveld niet terug te vinden. Het enige wat over de schutterij is bewaard gebleven, zijn de rollen van de ingelijfde manschappen voor de schutterij; de laatste uit 1902.