Op 28 april 1283 verkreeg Nieuwpoort haar stadsrechten van de heren Arnout van Liesveld en Gijsbrecht van Langerak. De eerste was leenman van de Graaf van Holland, terwijl de laatstgenoemde de Utrechtse bisschop als leenheer moest erkennen. Nieuwpoort lag daarmee dus in het grensgebied tussen Holland en Utrecht.
Het gevolg was dat zij vaak het toneel was van ruzies en strijd.
Zo kreeg in 1402 Jan de XVI, heer van Arkel, onenigheid met de bisschop van Utrecht. De stad Nieuwpoort werd ingenomen en in brand gestoken. De bewoners van Dordrecht vernielden in 1489, na een beleg, de wallen.
In 1515 staat de stad in vuur en vlam, na een beleg door de Geldersen. In het daaropvolgende jaar werd Nieuwpoort eerst door de Gelderse en daarna door de Hollandse legers ingenomen.
Maar dat was nog niet genoeg; in 1524 werd de stad nog eens ingenomen en plat gebrand.
De interesse om Nieuwpoort weer te plunderen, was daarna blijkbaar over. Om de stad te kunnen herstellen werd de koning vrijstelling van belasting verzocht.

Toen na een aantal jaren de bedrijvigheid terugkeerde, vernielde een brand in 1568 meer dan 50 woningen. Vrijstelling van belasting was toen zelfs onvoldoende; er was subsidie nodig voor het opbouwen van de toegangspoort, wallen en grachten.
In 1672 (het "rampjaar") vielen de Fransen de republiek der Verenigde Nederlanden binnen. De strategische waarde van het oude vestingstadje aan de Lek werd weer ingezien en in allerijl werden de grachten opnieuw gegraven, bastions en wallen opgeworpen en sterke poorten gemetseld.

In 1673 waren de nieuwe wallen gereed. De vestingpoort verkreeg in het Latijn tot opschrift: "Ter verdediging van de Godsdienst en van de Vrijheid des Lands is deze stad met wallen en grachten omringd, Anno 1673".

In 1816 werden de wallen en grachten als verdedigingswerken afgeschreven en in 1826 door de gemeente Nieuwpoort van de Domeinen aangekocht. De koopprijs van "achthonderd Nederlandsche guldens" moest binnen twaalf jaren betaald worden "in goede gangbare gouden of zilveren Nederlandsche muntspeciën".
Een gedeeltelijke sloop volgde, dit ter uitvoering van het verkoopbeding dat de hoofdwal der vesting binnen tien jaren moest worden "geslegt tot walgangshoogte".

Dat de belangstelling voor de wallen daarmee niet ten einde was blijkt wel uit het feit dat vanaf 1974 met de restauratie een begin werd gemaakt. De wallen werden in oude luister teruggebracht, voorzien van affuiten.