Mijn Studiezaal (inloggen)
Archiefvormers
Leesgezelschap "De Breeveertien"
Naam archiefvormer:
Leesgezelschap "De Breeveertien"
Vestigingsplaats:
Dordrecht
Onderdeel van:
n.v.t.
Afdelingen:
n.v.t.
Opgericht:
in 1832. Bron: notulen van de oprichtingsvergadering op 31 oktober 1832
Opgeheven:
in of kort na 2000. Bron: onbekend
Ontstaan uit:
n.v.t.
Opgegaan in:
n.v.t.
Taken:
Het aanschaffen van boeken en periodieken, die ter lezing laten circuleren onder zijn leden, en die na lezing verkopen aan belangstellende leden of derden.
Nadere informatie:
Het ontstaan van zogenaamde leesgezelschappen is typerend voor de tijdgeest aan het eind van de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw. In bredere lagen van de bevolking ontstond de behoefte wetenschappelijke dan wel literaire kennis te vergaren. De enkelingen die zich dat financieel konden veroorloven, legden grote boekencollecties aan. Anderen hadden daartoe niet de mogelijkheid; zij verenigden zich in leesgezelschappen, waardoor zij bovendien de mogelijkheid kregen met elkaar over wetenschap en literatuur te discussiëren. Pas veel later kwamen er openbare bibliotheken tot stand, die het lezen van boeken en periodieken voor een ruimer publiek mogelijk maakten.
Ook in Dordrecht kwamen dergelijk leesgezelschappen tot stand. In 1832 werd Leesgezelschap "De Breeveertien" opgericht, bestaande uit elf mannelijke leden en een vrouwelijk (honorair) lid. De leden van dit leesgezelschap behoorden van meet af aan en ook nog lang daarna steeds nadien tot de gegoede burgerij. In de oprichtingsvergadering in gebouw De Harmonie werd een 'directie' gevormd, bestaande uit een quaestor (letterlijk: onderzoeker)/voorzitter, een secretaris en een fiscaal (penningmeester). Er werd ook een commissie gevormd om een huishoudelijk reglement op te stellen. Aan de aanwezigheid van de leden in de leden vergaderingen werd zeer gehecht. Bij onwettige afwezigheid of te laat komen werden er boetes uitgedeeld. Als zinspreuk voor het leesgezelschap werd het motto "De Breeveertien" gekozen. De reden voor deze wat merkwaardige benaming wordt nergens gegeven.
In het eerste huishoudelijk reglement uit 1832 is vermeld dat het leesgezelschap uit maximaal veertien gewone leden zou bestaan. Er konden ook buitengewone leden worden toegelaten die geen stemrecht hadden, maar bij vacatures als gewone leden konden toetreden.
Ook in Dordrecht kwamen dergelijk leesgezelschappen tot stand. In 1832 werd Leesgezelschap "De Breeveertien" opgericht, bestaande uit elf mannelijke leden en een vrouwelijk (honorair) lid. De leden van dit leesgezelschap behoorden van meet af aan en ook nog lang daarna steeds nadien tot de gegoede burgerij. In de oprichtingsvergadering in gebouw De Harmonie werd een 'directie' gevormd, bestaande uit een quaestor (letterlijk: onderzoeker)/voorzitter, een secretaris en een fiscaal (penningmeester). Er werd ook een commissie gevormd om een huishoudelijk reglement op te stellen. Aan de aanwezigheid van de leden in de leden vergaderingen werd zeer gehecht. Bij onwettige afwezigheid of te laat komen werden er boetes uitgedeeld. Als zinspreuk voor het leesgezelschap werd het motto "De Breeveertien" gekozen. De reden voor deze wat merkwaardige benaming wordt nergens gegeven.
In het eerste huishoudelijk reglement uit 1832 is vermeld dat het leesgezelschap uit maximaal veertien gewone leden zou bestaan. Er konden ook buitengewone leden worden toegelaten die geen stemrecht hadden, maar bij vacatures als gewone leden konden toetreden.
Nadere informatie 2:
De aan te kopen en onder de leden te circuleren boeken en tijdschriften waren, toentertijd en ook later, van niveau: wetenschappelijke en kunstzinnige boeken e.d. Na lezing door alle leden werden de boeken en de tijdschriften aan de meest biedende belangstellenden verkocht.
Sterke vermindering van het aantal leden van Het Eerste Leesgezelschap te Dordrecht, gesticht in 1760, bracht dit leesgezelschap ertoe in 1890 samen te smelten met het Leesgezelschap "De Breeveertien" te Dordrecht. Het gezamenlijk ledental zou daarmee op maximaal vijfentwintig uitkomen wat als acceptabel werd gezien. Enkele nog deelnemende leden van het Leesgezelschap "De Breeveertien" hechtten zeer aan het voortbestaan van de naam "De Breeveertien". Dit werd dan ook de naam van het nieuwe leesgezelschap.
Zie voor het archief van Het Eerste Leesgezelschap te Dordrecht: Regionaal Archief Dordrecht, archieftoegang 47.
In de loop van de tijd werd afgestapt van de aankoop van boeken en beperkte men zich tot het aanschaffen en circuleren van tijdschriften.
In 1950 was er, zo blijkt uit de notulen, sprake van Alblasserdamse leden die als één geheel onderaan de lijst van Dordtse leden vermeld stonden en die, naast de individuele ledenbijdragen, als eenheid een jaarlijkse vaste bijdrage betaalden.
In 1999 werd vastgesteld dat de toekomst van het Leesgezelschap "De Breeveertien" er somber uitzag. Er kwamen geen nieuwe leden bij waardoor het banksaldo bijgevolg daalde. Daardoor werden minder tijdschriften aangeschaft dan de bedoeling was. De laatst bewaard gebleven notulen betreffen de ledenvergadering op 26 september 2000. Er mag dus worden aangenomen dat het leesgezelschap in 2000 of kort erna een al of niet stille dood is gestorven.
Sterke vermindering van het aantal leden van Het Eerste Leesgezelschap te Dordrecht, gesticht in 1760, bracht dit leesgezelschap ertoe in 1890 samen te smelten met het Leesgezelschap "De Breeveertien" te Dordrecht. Het gezamenlijk ledental zou daarmee op maximaal vijfentwintig uitkomen wat als acceptabel werd gezien. Enkele nog deelnemende leden van het Leesgezelschap "De Breeveertien" hechtten zeer aan het voortbestaan van de naam "De Breeveertien". Dit werd dan ook de naam van het nieuwe leesgezelschap.
Zie voor het archief van Het Eerste Leesgezelschap te Dordrecht: Regionaal Archief Dordrecht, archieftoegang 47.
In de loop van de tijd werd afgestapt van de aankoop van boeken en beperkte men zich tot het aanschaffen en circuleren van tijdschriften.
In 1950 was er, zo blijkt uit de notulen, sprake van Alblasserdamse leden die als één geheel onderaan de lijst van Dordtse leden vermeld stonden en die, naast de individuele ledenbijdragen, als eenheid een jaarlijkse vaste bijdrage betaalden.
In 1999 werd vastgesteld dat de toekomst van het Leesgezelschap "De Breeveertien" er somber uitzag. Er kwamen geen nieuwe leden bij waardoor het banksaldo bijgevolg daalde. Daardoor werden minder tijdschriften aangeschaft dan de bedoeling was. De laatst bewaard gebleven notulen betreffen de ledenvergadering op 26 september 2000. Er mag dus worden aangenomen dat het leesgezelschap in 2000 of kort erna een al of niet stille dood is gestorven.
Archieftoegang(en):
395 Leesgezelschap 'De Breeveertien'
laatste wijziging 06-07-2021