Mijn Studiezaal (inloggen)
Archiefvormers
Draadwarenfabriek “Firma Tomado” en haar rechtsopvolgers
Naam archiefvormer:
Draadwarenfabriek “Firma Tomado” en haar rechtsopvolgers
Vestigingsplaats:
Dordrecht
Opgericht:
in 1923. Bron: besluit van W. en J. van der Togt in 1923
Opgeheven:
in 1982. Bron: rechtelijke uitspraak tot faillissement in 1982
Ontstaan uit:
n.v.t.
Opgegaan in:
n.v.t.
Taken:
Het vervaardigen en bewerken van metalen en metalen artikelen, alsmede de handel daarin, in de meest ruime zin van het woord.
Nadere informatie:
Per 1 mei 1923 werd in Dordrecht de Draadwarenfabriek “Firma Tomado” opgericht door de zonen van een kaashandelaar in Gouda, de gebroeders Wim (1900-1980) en Jan (1905-1995) van der Togt. Tomado stond voor: Van der Togt Massa-Artikelen Dordrecht. De twee begonnen op een zolderkamer aan de De la Reystraat in Dordrecht met het vervaardigen van behangselhaakjes uit koperdraad, waarmee foto's aan het behang konden worden opgehangen. In 1924 verlieten ze die zolderkamer om zich te vestigen in een werkplaats aan de Cornelis de Wittstraat. Weer een jaar later huurden ze een gedeelte van de voormalige Lipsfabriek in Dordrecht.
In 1929 werd Tomado een vennootschap onder firma met de beide broers en hun zwager W.M.G. Hornis (1882-1958) als firmanten. Nadat de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen aan Tomado de opdracht had gegeven om een metalen afdruiprek te ontwikkelen, begon hun bedrijf te groeien. In 1934 moest de Lipsfabriek ontruimd worden wegens de aanleg van een spoortunnel. Er is toen grond aan de Rotterdamseweg in de buurgemeente Zwijndrecht aangekocht, waarop de eerste eigen fabriek werd gebouwd. Van 1937 tot 1941 was Tomado een naamloze vennootschap, gevestigd te Zwijndrecht, om daarna korte tijd weer een firma te worden. In 1947 werd het bedrijf opnieuw een NV, om dat vervolgens te blijven.
Na de Tweede Wereldoorlog begon de wederopbouwperiode, waarin Tomado-producten symbool stonden voor het moderne huishouden. Zij werden heel populair, ook in België, en vrijwel ieder huishouden bezat wel een of meer Tomado-producten.
In 1929 werd Tomado een vennootschap onder firma met de beide broers en hun zwager W.M.G. Hornis (1882-1958) als firmanten. Nadat de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen aan Tomado de opdracht had gegeven om een metalen afdruiprek te ontwikkelen, begon hun bedrijf te groeien. In 1934 moest de Lipsfabriek ontruimd worden wegens de aanleg van een spoortunnel. Er is toen grond aan de Rotterdamseweg in de buurgemeente Zwijndrecht aangekocht, waarop de eerste eigen fabriek werd gebouwd. Van 1937 tot 1941 was Tomado een naamloze vennootschap, gevestigd te Zwijndrecht, om daarna korte tijd weer een firma te worden. In 1947 werd het bedrijf opnieuw een NV, om dat vervolgens te blijven.
Na de Tweede Wereldoorlog begon de wederopbouwperiode, waarin Tomado-producten symbool stonden voor het moderne huishouden. Zij werden heel populair, ook in België, en vrijwel ieder huishouden bezat wel een of meer Tomado-producten.
Nadere informatie 2:
Door de populariteit van het merk groeide het bedrijf zeer snel. In 1955 werd een productievestiging in Etten-Leur geopend. Dan heeft Wim van der Togt Tomado al verlaten wegens onoverbrugbare meningsverschillen met zijn broer Jan. De fabriek in Etten-Leur is een schepping van de architect Hugh Maaskant en werd omringd door tuinen van de tuinarchitect Mien Ruys. De fabriek kwam later in gebruik bij Fri-Jado, een fabrikant van onder meer koelvitrines.
“In elk huis hoort Tomado thuis!” was de slagzin uit 1954. Erg gewild waren met name Tomadorekjes van ijzerdraad die in de kleuren wit, zwart, rood, geel en blauw aan de scheppingen van Gerrit Rietveld en Piet Mondriaan deden denken. Heel bekend waren ook de boekenrekjes met steunen van draadstaal en metalen planken in verschillende pastelkleuren. Dit zijn thans collector’s items. Ook allerlei keukengerei werd door Tomado op de markt gebracht. Bijzonder was de flessenlikker en de flessenuitdruiper, een standaard waarin een fles kon worden geplaatst, zodat men de laatste druppels vla of yoghurt in een kom kon opvangen. Mechanische keukenapparaten, zoals mixers en koffiemolens, werden betrokken van Moulinex, een nu nog bestaand Frans bedrijf, en onder de naam Moulinex Tomado verkocht.
Het bouwen hield niet op. In 1959, werd een nieuwe Tomadofabriek in het Belgische Blaasveld gerealiseerd. In 1962 werd een nieuw hoofdkantoor betrokken, het zogenaamde Tomadohuis tegenover het Centraal Station Dordrecht. In datzelfde jaar verrees op de Staart in Dordrecht een fabriek voor een volle dochter van Tomado: het in 1948 opgerichte Tozindo (Van der Togt’s Verzinkerij Dordrecht). Beide laatste gebouwen waren, net als de fabriek uit 1955 in Etten-Leur, van de hand van 'huisarchitect' Maaskant.
“In elk huis hoort Tomado thuis!” was de slagzin uit 1954. Erg gewild waren met name Tomadorekjes van ijzerdraad die in de kleuren wit, zwart, rood, geel en blauw aan de scheppingen van Gerrit Rietveld en Piet Mondriaan deden denken. Heel bekend waren ook de boekenrekjes met steunen van draadstaal en metalen planken in verschillende pastelkleuren. Dit zijn thans collector’s items. Ook allerlei keukengerei werd door Tomado op de markt gebracht. Bijzonder was de flessenlikker en de flessenuitdruiper, een standaard waarin een fles kon worden geplaatst, zodat men de laatste druppels vla of yoghurt in een kom kon opvangen. Mechanische keukenapparaten, zoals mixers en koffiemolens, werden betrokken van Moulinex, een nu nog bestaand Frans bedrijf, en onder de naam Moulinex Tomado verkocht.
Het bouwen hield niet op. In 1959, werd een nieuwe Tomadofabriek in het Belgische Blaasveld gerealiseerd. In 1962 werd een nieuw hoofdkantoor betrokken, het zogenaamde Tomadohuis tegenover het Centraal Station Dordrecht. In datzelfde jaar verrees op de Staart in Dordrecht een fabriek voor een volle dochter van Tomado: het in 1948 opgerichte Tozindo (Van der Togt’s Verzinkerij Dordrecht). Beide laatste gebouwen waren, net als de fabriek uit 1955 in Etten-Leur, van de hand van 'huisarchitect' Maaskant.
Nadere informatie 3:
Vanaf het midden van de jaren 60 ging het steeds minder goed met de Tomadofabrieken, toen er een stroom van goedkope artikelen uit lage-lonenlanden op gang kwam. Niettemin werd de vestiging in Etten-Leur verbouwd en uitgebreid en in 1966 werd een nieuw pand van Tomado België geopend in Puurs. In 1971 ging Tomado volledig samen met de Belgische Bekaert Groep. In 1976 volgde de sluiting van zowel Tomado België als Tozindo België. De productie werd overgeplaatst naar Etten-Leur en Zwijndrecht. In de loop van 1980 is overgegaan tot sluiting van de fabriek in Zwijndrecht en werd de industriële productie daar overgeheveld naar Etten-Leur. Met de productie van huishoudelijke artikelen werd gestopt.
Er was geen houden meer aan: uiteindelijk in 1982 ging Tomado failliet. Vanaf 1986 zijn de producten met het Tomado-uiterlijk een merk van Metaltex Nederland BV, onderdeel van de Zwitserse firma Metaltex, die sedert 1976 een vestiging heeft in België en sinds 1986 een verkoopkantoor in Oosterhout. Het scala producten dat onder het merk Metaltex wordt verkocht, omvat onder meer droogrekken, strijkplanken en keukenartikelen. Het originele Tomado-boekenrek uit 1958 is in 2012 opnieuw in productie genomen en wordt gezien als designproduct.
In 2015 is het Tomadohuis, het voormalige hoofdkantoor tegenover het Centraal Station Dordrecht, in gebruik genomen als appartementencomplex met een restaurant op de begane grond.
Er was geen houden meer aan: uiteindelijk in 1982 ging Tomado failliet. Vanaf 1986 zijn de producten met het Tomado-uiterlijk een merk van Metaltex Nederland BV, onderdeel van de Zwitserse firma Metaltex, die sedert 1976 een vestiging heeft in België en sinds 1986 een verkoopkantoor in Oosterhout. Het scala producten dat onder het merk Metaltex wordt verkocht, omvat onder meer droogrekken, strijkplanken en keukenartikelen. Het originele Tomado-boekenrek uit 1958 is in 2012 opnieuw in productie genomen en wordt gezien als designproduct.
In 2015 is het Tomadohuis, het voormalige hoofdkantoor tegenover het Centraal Station Dordrecht, in gebruik genomen als appartementencomplex met een restaurant op de begane grond.
Literatuurverwijzing:
Hummelen Marlies, Chris Reinewald en Paul Mertz (2013). Tomado – Van der Togt’s Massa-Artikelen Dordrecht 1923-1982. Hoog-Keppel: Uitgeverij Boekschap (zie archiefbibliotheek, toegang 489, inventarisnummer 34906).
Archieftoegang(en):
855 Draadwarenfabriek 'Firma Tomado' en haar rechtsopvolgers
laatste wijziging 06-07-2021